1ο εξάμ. - Eρευνώντας τον Κοινωνικό Κόσμο

Το μάθημα αποτελεί μια γενική εισαγωγή στην ερευνητική μεθοδολογία στις ανθρωπιστικές σπουδές και κοινωνικές επιστήμες. Επιχειρείται η θεωρητική οριοθέτηση των εννοιών «μεθοδολογία» και «συγγραφή» για ερευνητικούς σκοπούς στον ακαδημαϊκό χώρο με έμφαση στο ευρύτερο πλαίσιο των δυο προαναφερθέντων περιοχών. Εξετάζονται τα σημαντικότερα επιστημολογικά, οντολογικά και μεθοδολογικά ζητήματα της ακαδημαϊκής έρευνας. Ταυτόχρονα, παρουσιάζεται συνοπτικά η ρητορική της διαμάχης περί της ανάγκης και χρησιμότητας υιοθέτησης ποιοτικών, ποσοτικών ή μεικτών μεθόδων έρευνας υπό το πρίσμα της τριγωνοποίησης στην έρευνα. Το μάθημα βασίζεται στη θεώρηση ότι η αφετηρία μιας έρευνας δεν είναι η «προσκόλληση» του ερευνητή σε μια συγκεκριμένη θεωρητική και εννοιολογική στάση, ερευνητική μέθοδο ή εργαλείο συλλογής ερευνητικών δεδομένων, αλλά το ερευνητικό αντικείμενο και η επιλογή των πλέον ενδεδειγμένων ερευνητικών παραγόντων για τη διερεύνησή του. Ο ερευνητικός σχεδιασμός περιλαμβάνει θέματα που σχετίζονται με την ερευνητική περιοχή, τα ερευνητικά ερωτήματα και τον σκοπό της διερεύνησης. Εξετάζονται ζητήματα δειγματοληψίας και δεοντολογίας που αφορούν κατά κύριο λόγο στην ποιοτική έρευνα αλλά και δευτερευόντως στην ποσοτική. Παρουσιάζονται τα βασικότερα φιλοσοφικά παραδείγματα, οι κυριότεροι ερευνητικοί σχεδιασμοί και οι ενδεδειγμένες κάθε φορά μέθοδοι έρευνας με τα σχετικά ερευνητικά εργαλεία συλλογής δεδομένων. Επίσης, πραγματεύονται οι διαδικασίες οργάνωσης, ταξινόμησης και ανάλυσης ερευνητικών δεδομένων. Παρουσιάζονται συνοπτικά τα βασικά στοιχεία που περιλαμβάνει η διαδικασία επιλογής μιας ερευνητικής μεθόδου και των σχετικών εργαλείων συλλογής δεδομένων στα πλαίσια σχεδιασμού και συγγραφή μιας διπλωματικής εργασίας. Επίσης, θίγονται τα ζητήματα της αξιοπιστίας, εγκυρότητας και γενίκευσης ερευνητικών δεδομένων, καθώς και του ρόλου της αναστοχαστικότητας του ερευνητή.

Βασικοί θεματικοί άξονες:

• Γενικές αρχές επιστημονικής έρευνας

• Ερευνητικές μέθοδοι

• Ερευνητικά εργαλεία συλλογής δεδομένων

• Ανάπτυξη ερευνητικού σχεδιασμού

• Ερευνητικές παράμετροι (εγκυρότητα, αξιοπιστία, περί λογοκλοπής, ερευνητική δεοντολογία)

• Βιβλιογραφικό σύστημα αναφορών