«Πολυτροπικά κείμενα και φυσικές επιστήμες: ο ρόλος της εικόνας στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών»

Η σύγχρονη έρευνα στη διδακτική των Φυσικών Επιστημών δίνει τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερη έμφαση στη χρήση της εικόνας στη διδακτική πράξη. Τα κείμενα των Φυσικών Επιστημών θεωρούνται κατεξοχήν πολυτροπικά, καθώς περιλαμβάνουν σημαντικό αριθμό οπτικών αναπαραστάσεων (γραφήματα, πίνακες, διαγράμματα, χάρτες, φωτογραφίες κ.λπ.). Στο πλαίσιο αυτής της ερευνητικής περιοχής έχουν καταγραφεί οι ικανότητες παιδιών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν προκειμένου να αποκωδικοποιήσουν, να κατανοήσουν, να ερμηνεύσουν και να παραγάγουν εικόνες που αναπαριστούν φυσικοεπιστημονικά φαινόμενα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο είδος, στη λειτουργία και στον επιστημονικό φορμαλισμό των εικόνων που εξετάζονται. Τα μέχρι τώρα ευρήματα υποδεικνύουν ότι τα παιδιά από μικρές ηλικίες, και χωρίς συστηματική συναφή διδασκαλία, είναι σε θέση να κατανοούν και να χρησιμοποιούν στοιχεία του επιστημονικού απεικονιστικού κώδικα.
Επιπλέον, στο ίδιο ερευνητικό πλαίσιο έχουν εξεταστεί οι δυνατότητες αξιοποίησης δημοφιλών ταινιών κινουμένων σχεδίων για παιδιά στη διδασκαλία βασικών εννοιών των φυσικών επιστημών –και ειδικότερα της οικολογίας. Τα αποτελέσματα και αυτού του σκέλους της έρευνας είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, καθώς δείχνουν συνάφεια αρκετών ταινιών με τα αναλυτικά προγράμματα, ενώ αναδεικνύονται ευκαιρίες διαπραγμάτευσης αντιλήψεων των παιδιών με βάση το περιεχόμενο των ταινιών.

• Christidou, V., Hatzinikita, V., & Dimitriou, A. (2009). Children’s drawings about environmental phenomena: the use of visual codes. International Journal of Science in Society, 1(1), 107-117.
• Γονιτσιώτη, Χ. & Χρηστίδου, Β. (2008). Η κατανόηση και οι δυσκολίες ανάγνωσης οπτικών αναπαραστάσεων από παιδιά του δημοτικού: το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Έρευνα και Πράξη, 26, 6-19.
• Γονιτσιώτη, Χ., & Χρηστίδου, Β. (2008). Η χρήση της εικόνας από τα παιδιά του Δημοτικού: κατανόηση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Στο Δ. Κακανά και Γ. Σιμούλη (Επιμ.), Η προσχολική εκπαίδευση στον 21ο αιώνα: Θεωρητικές προσεγγίσεις και διδακτικές πρακτικές (σσ. 128-138). Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.
• Οικονόμου, Ε., & Χρηστίδου, Β. (2012). «Ψάχνοντας το Νέμο»: Δυνατότητες παιδαγωγικής αξιοποίησης για την προσέγγιση της έννοιας του οικοσυστήματος. Στο Κ. Πλακίτση  (Επιμ.), Κοινωνιογνωστικές και κοινωνικοπολιτισμικές προσεγγίσεις στη διδακτική των φυσικών επιστημών στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία (σσ. 328-343). Αθήνα: Πατάκης.